Hoe verloopt de procedure van donatie tot transplantatie ?
De procedure voor donatie en transplantatie is complex en bestaat uit verschillende belangrijke stappen om de veiligheid van de ontvanger en het succes van de transplantatie te waarborgen. Een overzicht van het proces in België:
- Identificatie van de donor
Het proces begint met het identificeren van een potentiële orgaandonor. Dit gebeurt meestal wanneer iemand hersen- of hartdood is in een ziekenhuis op een kritieke dienst. De arts informeert de transplantatiecoördinator van het transplantatiecentrum waarmee hij of zij samenwerkt. Deze laatste controleert eerst het Nationaal Register om te zien of er geen bezwaar is gemaakt. Als er geen bezwaar is in het register, controleert de zorgverlener of er op geen enkele andere manier bezwaar is gemaakt. Hiervoor wordt contact opgenomen met de familie. In alle gevallen wordt de wens van de donor strikt gerespecteerd. - Doodverklaring
De diagnose van hersendood of hartdood wordt gedateerd en ondertekend door drie verschillende artsen die niet behoren tot het transplantatieteam. Het is verplicht dit document op te nemen in het medisch dossier en dat 10 jaar bewaard moet worden.
Wat is het verschil tussen hersendood en hartdood ?
Hersendood verwijst naar de onomkeerbare stopzetting van alle hersenfuncties die vitale functies zoals ademhaling en basisreflexen controleren. Personen die hersendood zijn, kunnen niet zelfstandig ademen, hebben geen hersenreflexen, en vertonen geen meetbare hersenactiviteit. Hersendood is vaak het gevolg van een ernstig hoofdtrauma, een langdurige hartstilstand of een groot herseninfarct.
Hartdood, of hartstilstand, treedt op wanneer het hart stopt met kloppen en er geen bloed meer naar de organen, inclusief de hersenen, stroomt. Hartdood leidt snel tot zuurstofgebrek in de hersenen, wat tot hersendood leidt.
- Evaluatie van de donor
Zodra de expliciete of impliciete toestemming is bevestigd, wordt een grondige medische evaluatie uitgevoerd om te bepalen welke organen geschikt zijn voor donatie. Dit omvat tests om de afwezigheid van overdraagbare ziekten, kankers of andere aandoeningen te controleren die de veiligheid van de ontvanger in gevaar zouden kunnen brengen. In samenwerking met het lokale donatieteam bekijkt de transplantatiecoördinator het volledige dossier van de patiënt:
- Medische en familiale voorgeschiedenis,
- Bloedresultaten,
- Vitale en fysieke parameters,
- Laatste behandelingen en medicatie, enzovoort.
Zodra alle informatie is verzameld, wordt een “donordossier” samengesteld om contact op te nemen met Eurotransplant. Dit werk wordt nauwgezet uitgevoerd in samenwerking met artsen en verpleging van de dienst waar de donor is opgenomen.
- Zoektocht naar een compatibele ontvanger
Wanneer de beschikbare organen zijn geïdentificeerd, zoekt Eurotransplant naar de meest geschikte ontvanger op basis van medische urgentie, wachttijd, compatibiliteit, zoals bloedgroep en weefseltypering. - Verwijderen van de organen
Het verwijderen van organen gebeurt onder strikte chirurgische omstandigheden om de veiligheid en kwaliteit van de organen te garanderen. Bij het verwijderen zullen de chirurgen steeds de thoracale organen eerst wegnemen en nadien de abdominale organen. Dit omdat de thoracale organen het snelst moeten getransplanteerd worden. De organen worden vervolgens snel vervoerd naar de ziekenhuizen waar de ontvangers zich bevinden.
De transplantatiecoördinator zorgt voor de coördinatie, rekening houdend welke bruikbare organen, de planning, en soms de instabiliteit van de donor. Hij of zij werkt mee in de operatiezaal en begeleidt de externe teams. Hij of zij is de schakel tussen het donor team en de transplantatieteams.
Aan het einde van de donor procedure stelt de chirurg een gedetailleerd verslag op van de anatomie van de uitgenomen organen voor transplantatie, bedoeld voor de chirurgische teams die de transplantaties zullen uitvoeren.
Nadat de bruikbare organen zijn verwijderd, gaan de teams die verantwoordelijk zijn voor weefseldonatie (botten, huid, hoornvliezen, enz.) verder met hun procedure als er geen bezwaar is.
Het is ook de verantwoordelijkheid van de coördinator om de verpakking van de organen en de organisatie van het transport naar de transplantatiecentra te beheren. - Transplantatie
De transplantatie wordt uitgevoerd door gespecialiseerde chirurgen in orgaantransplantatie. De operatie hangt af van het type orgaan dat wordt getransplanteerd (hart, nier, lever, long, enz.), maar omvat meestal het verwijderen van het zieke orgaan van de ontvanger en het vervangen door dat van de donor. Na de transplantatie wordt de ontvanger op de intensieve zorgen verder opgevolgd en de medicatie tegen afstoting opgestart. - Post-transplantatiezorg
Nazorg is cruciaal voor het succes van de transplantatie. Ontvangers moeten levenslang immunosuppressieve medicijnen nemen om orgaanafstoting te voorkomen. Ze worden ook onderworpen aan regelmatige controles om hun gezondheid te bewaken en te detecteren op tekenen van afstoting of complicaties.
- Psychologische en sociale ondersteuning
Het transplantatieproces kan stressvol zijn voor de ontvanger en zijn of haar familie. Psychologische en sociale ondersteuning wordt vaak aangeboden om ontvangers te helpen zich aan te passen aan hun nieuwe leven met een getransplanteerd orgaan.
Elke stap van het proces is ontworpen om de veiligheid en het succes van de transplantatie te waarborgen, evenals om de wensen van de donor te respecteren en de behoeften van de ontvanger te vervullen.
